W Olsztynie zakończył się kolejny etap projektu ‘Regio-Silience’, dedykowanego wsparciu regionów graniczących z Federacją Rosyjską. Pod patronatem polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, odbyło się wydarzenie z udziałem przeszło 60 interesariuszy z UE i Norwegii, poświęcone dyskusji na temat oddziaływania wojny w Ukrainie na sytuację społeczno-gospodarczą regionów przygranicznych, sąsiadujących z Federacją Rosyjską.

Z inicjatywy Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego od marca 2024 r. realizowany jest projekt pt. ‘Regio-Silience’: Targeted policy learning project for the territories bordering the Russian Federation w ramach instrumentu ‘peer review’ (tzw. recenzja partnerska) Programu współpracy międzyregionalnej Interreg Europa 2021-2027.

W projekt zaangażowane jest wiele instytucji, w tym m.in.: Interreg Europe Policy Learning Platform (instrument wsparcia eksperckiego – koordynator), Warmińsko-Mazurskie (lider), przedstawiciele regionów z Litwy, Łotwy, Estonii oraz Finlandii, ministerstwa z tych państw, przedstawiciele norweskiego regionu Finnmark,  Komisja Europejska - Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej, ESPON (Europejska Sieć Obserwacyjna Planowania Przestrzennego), Interact (Program dedykowany wsparciu współpracy terytorialnej Interreg w UE) oraz  Bank Światowy.

W dwudniowych obradach  udział wzięło ponad 60 przedstawicieli wszystkich zaangażowanych instytucji. W grupach roboczych zostały wypracowane rekomendacje dotyczące możliwych rozwiązań na poziomie krajowym oraz unijnym, w tym z programów współpracy Interreg, ze szczególnym uwzględnieniem instrumentów polityki spójności, dla regionów graniczących z Rosją w kolejnej perspektywie finansowej UE 2028-2034.

– Dzisiejsze spotkanie w Olsztynie może stanowić dobrą przestrzeń pracy nad rozwiązaniami dla przyszłości naszych regionów – podkreślał podczas konferencji marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Marcin Kuchciński. – Wierzę, że razem możemy znaleźć jak najwięcej wspólnych powiązań i potencjałów. Wszystko po to, aby stworzyć jak najbardziej akceptowalne stanowisko w sprawie propozycji nowej perspektywy UE na poziomie krajowym, regionalnym i Interreg. Wierzę, że obecną prezydencję Polski w Radzie UE możemy wykorzystać do informowania o naszych ustaleniach i wynikach na poziomie europejskim. Polski rząd wie, z jakimi problemami borykamy się w regionie i stara się nas wspierać na poziomie krajowym. Ale oczywiście potrzebujemy więcej, potrzebujemy wspólnego podejścia na szczeblu UE ze specjalnymi programami wsparcia.

W regionie Warmii i Mazur dwustukilometrowa granica z Rosją jest źródłem znacznych ograniczeń i trudności rozwojowych związanych m.in. z negatywnymi procesami demograficznymi, stagnacją gospodarczą, szczególnie w branży turystycznej, obawami inwestorów oraz niepewnością mieszkańców.

Wsparcie eksperckie Regio-Silience ma za zadanie opracowanie diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie warmińsko-mazurskim oraz w wybranych regionach Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii oraz Norwegii w kontekście zamrożenia relacji z Rosją po wybuchu wojny w Ukrainie.

– Instrumenty wsparcia, w tym finansowego, dla regionów, które doświadczają pogłębionej peryferyjności, po tym, gdy granica z Rosją została odcięta, są niezbędne – mówi uczestniczący w obradach dr hab. Krzysztof Żęgota z Instytutu Nauk Politycznych UWM w Olsztynie.  – Po drugie, jeżeli dostrzegamy wspólne zagrożenia ze strony Rosji: hybrydowe, informacyjne, czy migracyjne, to również powinny pojawić się mechanizmy, które pozwolą nam wymieniać się doświadczeniami między podmiotami z Warmii i Mazur, z innymi regionami unijnymi, które sąsiadują z Rosją, jak przeciwdziałać tym zagrożeniom, bo nasze doświadczenia są porównywalne.

Na przykład w Finlandii, która ma ponad 1300 kilometrów granicy z Rosją, po fińskiej stronie w regionach przygranicznych działał prężnie przemysł turystyczno-handlowy nastawiony na Rosjan. Teraz w obiektach wypoczynkowych znacznie spadły obroty.

– Z względów bezpieczeństwa nie ma co żałować bliskiej z Rosją – mówi Kristiina Jokelainen z Lokalnej Federacji Wschodniej Laponii. – Musimy patrzeć w stronę Europy. Widzę, jak Europa współpracuje przy nowych możliwościach. Jako zjednoczona Europa musimy walczyć o swoją przyszłość i powinniśmy się w tym wspierać. Wydarzenie, które odbywa się dziś w Olsztynie jest doskonałe, ponieważ dyskutujemy o tych samych wyzwaniach i poszukujemy tych samych możliwości.

Po sesji plenarnej uczestnicy konferencji odwiedzili Park Naukowo-Technologiczny w Olsztynie, gdzie odbyła się prezentacja firm i dyskusja z przedsiębiorcami z regionu, którzy doświadczają negatywnych skutków wojny. W kolejnym etapie prac powstanie spójny raport, opracowany przez Interreg Europa we współpracy z województwem warmińsko-mazurskim i pozostałymi interesariuszami projektu. Będzie on podstawą do dalszych działań zaangażowanych regionów również w kontekście negocjacji dedykowanego wsparcia m.in. dla naszego regionu, w ramach nowej perspektywy finansowej
UE 2028-2034.