W Brukseli odbyło się kolejne spotkanie w ramach międzynarodowego projektu „Regio-Silience”, którego liderem jest Województwo Warmińsko-Mazurskie. Celem inicjatywy jest identyfikacja wspólnych wyzwań i proponowanych rozwiązań, zwiększających odporność społeczno-gospodarczą regionów położonych wzdłuż wschodniej granicy Unii Europejskiej.
Podczas spotkania w siedzibie Komisji Europejskiej (DG REGIO), delegacje regionalne przedstawiły kluczowe wyzwania stojące przed wschodnimi regionami granicznymi Unii Europejskiej, a także rekomendacje możliwych rozwiązań, zidentyfikowane w raporcie końcowym projektu „Regio- Silience”.
Regiony UE graniczące z Rosją znajdują się w szczególnej sytuacji geopolitycznej, społecznej i gospodarczej, wymagającej dedykowanego podejścia ze strony instytucji unijnych. Kluczowym postulatem zgłoszonym przez uczestników było utworzenie nowego programu lub instrumentu finansowego UE, który umożliwiłby realizację inwestycji, rozwój współpracy międzyregionalnej oraz budowanie odporności wzdłuż osi północ–południe.
Przedstawiciele Komisji Europejskiej zapoznali się z argumentami regionów, przypominając o dotychczasowych działaniach, w tym o realokacji środków finansowych z zawieszonych programów transgranicznych z Rosją, na rzecz wsparcia Programów obejmujących regiony przygraniczne.
Ze względu na relatywnie wczesny etap prac nad nową perspektywą programową UE, Komisja odniosła się dosyć ostrożnie do proponowanych rozwiązań, podkreślając jednocześnie zrozumienie dla obaw
i potrzeb zgłaszanych przez regiony.
– Regiony graniczne potrzebują rozwiązań długofalowych, wykraczających poza doraźne formy wsparcia – podkreślali uczestnicy.
Kolejny etap prac wymaga wsparcia i zintegrowanych działań na różnych szczeblach politycznych, uwzględniając specyficzną sytuację, atuty i potrzeby w zakresie odporności każdego europejskiego terytorium przygranicznego.
W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele regionów z Polski (Warmińsko-Mazurskie), Litwa (Tauragė), Łotwa (Latgale), Estonia (Association of Municipalities of Tartu County), Finlandii (Kymenlaakso, Kainuu i Laponii) oraz Norwegii (Finnmark oraz Norwegian Barents Secretariat).
Dziękujemy Komisji Europejskiej za możliwość spotkania i gotowość do dialogu, a także zespołowi Policy Learning Platform programu Interreg Europe oraz wszystkim partnerom regionalnym
za konstruktywną i profesjonalną współpracę.
W dniach 19-20 marca 2025 roku w Polsce odbyło się 11. forum współpracy międzyregionalnej programu Interreg Europa – Europe, let’s cooperate! W spotkaniu uczestniczyli m.in. przedstawiciele samorządów lokalnych i regionalnych odpowiedzialni za polityki rozwoju w państwach członkowskich UE-27, Norwegii, Mołdawii, Ukrainie i na Bałkanach Zachodnich.
Forum zostało objęte patronatem polskiej prezydencji w Radzie UE. Inauguracji spotkania dokonał wiceminister funduszy i polityki regionalnej Konrad Wojnarowski.
Wiceminister Wojnarowski podkreślił znaczenie współpracy międzyregionalnej dla wzmacniania skuteczności polityki spójności Unii Europejskiej.
„Program Interreg Europa podnosi skuteczność polityki spójności poprzez budowanie potencjału podmiotów uczestniczących w przygotowaniu i realizacji polityk rozwoju regionalnego.”
– zaznaczył. I dodał:
„To program, w którym partnerzy poprzez silną identyfikację z miejscami, w których pracują i mieszkają, działają na rzecz dobra publicznego.”
W Krakowie partnerzy rozmawiali między innymi na temat stosowania sztucznej inteligencji w usługach publicznych, społecznego wymiaru zielonej i cyfrowej transformacji oraz sposobów opracowywania i wprowadzania w życie skutecznych polityk rozwoju. W ramach wizyt studialnych uczestnicy forum odwiedzili Skotniki i zapoznali się z innowacyjnymi usługami w transporcie na obszarach o niskiej gęstości zaludnienia. Podczas wizyty zorganizowanej przez Urząd Miasta Krakowa można było naocznie przekonać się, jak wygląda innowacyjne zarządzanie odpadami w mieście. Uczestnicy zwiedzali także Centrum Energetyki AGH, gdzie mogli posłuchać o działaniach podejmowanych na rzecz energetycznej transformacji Małopolski.
Podczas forum prezentowano także usługi Platformy learningowej Interreg Europa, która oferuje władzom centralnym, regionalnym i lokalnym nieodpłatne wsparcie eksperckie w obszarach innowacji, środowiska, transportu oraz spraw społecznych. Jako dobrą praktykę platformy przedstawiono projekt peer-review Regio-Silience dotyczący możliwości wsparcia regionów graniczących z Rosją. W projekcie rolę lidera pełniło województwo warmińskie-mazurskie, zangażowane były także regiony graniczne z Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy i Litwy.
Materiały:
- Nagranie wideo z forum: https://www.youtube.com/live/uCKHlENeZ8k?t=3581s
- Film promocyjny: https://www.youtube.com/watch?v=7eQ4OXhYSCY
- Informacje na temat Platformy learningowej Interreg Europa (w języku angielskim): https://www.interregeurope.eu/policy-learning-platform
W Olsztynie zakończył się kolejny etap projektu ‘Regio-Silience’, dedykowanego wsparciu regionów graniczących z Federacją Rosyjską. Pod patronatem polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, odbyło się wydarzenie z udziałem przeszło 60 interesariuszy z UE i Norwegii, poświęcone dyskusji na temat oddziaływania wojny w Ukrainie na sytuację społeczno-gospodarczą regionów przygranicznych, sąsiadujących z Federacją Rosyjską.
Z inicjatywy Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego od marca 2024 r. realizowany jest projekt pt. ‘Regio-Silience’: Targeted policy learning project for the territories bordering the Russian Federation w ramach instrumentu ‘peer review’ (tzw. recenzja partnerska) Programu współpracy międzyregionalnej Interreg Europa 2021-2027.
W projekt zaangażowane jest wiele instytucji, w tym m.in.: Interreg Europe Policy Learning Platform (instrument wsparcia eksperckiego – koordynator), Warmińsko-Mazurskie (lider), przedstawiciele regionów z Litwy, Łotwy, Estonii oraz Finlandii, ministerstwa z tych państw, przedstawiciele norweskiego regionu Finnmark, Komisja Europejska - Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej, ESPON (Europejska Sieć Obserwacyjna Planowania Przestrzennego), Interact (Program dedykowany wsparciu współpracy terytorialnej Interreg w UE) oraz Bank Światowy.
W dwudniowych obradach udział wzięło ponad 60 przedstawicieli wszystkich zaangażowanych instytucji. W grupach roboczych zostały wypracowane rekomendacje dotyczące możliwych rozwiązań na poziomie krajowym oraz unijnym, w tym z programów współpracy Interreg, ze szczególnym uwzględnieniem instrumentów polityki spójności, dla regionów graniczących z Rosją w kolejnej perspektywie finansowej UE 2028-2034.
– Dzisiejsze spotkanie w Olsztynie może stanowić dobrą przestrzeń pracy nad rozwiązaniami dla przyszłości naszych regionów – podkreślał podczas konferencji marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Marcin Kuchciński. – Wierzę, że razem możemy znaleźć jak najwięcej wspólnych powiązań i potencjałów. Wszystko po to, aby stworzyć jak najbardziej akceptowalne stanowisko w sprawie propozycji nowej perspektywy UE na poziomie krajowym, regionalnym i Interreg. Wierzę, że obecną prezydencję Polski w Radzie UE możemy wykorzystać do informowania o naszych ustaleniach i wynikach na poziomie europejskim. Polski rząd wie, z jakimi problemami borykamy się w regionie i stara się nas wspierać na poziomie krajowym. Ale oczywiście potrzebujemy więcej, potrzebujemy wspólnego podejścia na szczeblu UE ze specjalnymi programami wsparcia.
W regionie Warmii i Mazur dwustukilometrowa granica z Rosją jest źródłem znacznych ograniczeń i trudności rozwojowych związanych m.in. z negatywnymi procesami demograficznymi, stagnacją gospodarczą, szczególnie w branży turystycznej, obawami inwestorów oraz niepewnością mieszkańców.
Wsparcie eksperckie Regio-Silience ma za zadanie opracowanie diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie warmińsko-mazurskim oraz w wybranych regionach Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii oraz Norwegii w kontekście zamrożenia relacji z Rosją po wybuchu wojny w Ukrainie.
– Instrumenty wsparcia, w tym finansowego, dla regionów, które doświadczają pogłębionej peryferyjności, po tym, gdy granica z Rosją została odcięta, są niezbędne – mówi uczestniczący w obradach dr hab. Krzysztof Żęgota z Instytutu Nauk Politycznych UWM w Olsztynie. – Po drugie, jeżeli dostrzegamy wspólne zagrożenia ze strony Rosji: hybrydowe, informacyjne, czy migracyjne, to również powinny pojawić się mechanizmy, które pozwolą nam wymieniać się doświadczeniami między podmiotami z Warmii i Mazur, z innymi regionami unijnymi, które sąsiadują z Rosją, jak przeciwdziałać tym zagrożeniom, bo nasze doświadczenia są porównywalne.
Na przykład w Finlandii, która ma ponad 1300 kilometrów granicy z Rosją, po fińskiej stronie w regionach przygranicznych działał prężnie przemysł turystyczno-handlowy nastawiony na Rosjan. Teraz w obiektach wypoczynkowych znacznie spadły obroty.
– Z względów bezpieczeństwa nie ma co żałować bliskiej z Rosją – mówi Kristiina Jokelainen z Lokalnej Federacji Wschodniej Laponii. – Musimy patrzeć w stronę Europy. Widzę, jak Europa współpracuje przy nowych możliwościach. Jako zjednoczona Europa musimy walczyć o swoją przyszłość i powinniśmy się w tym wspierać. Wydarzenie, które odbywa się dziś w Olsztynie jest doskonałe, ponieważ dyskutujemy o tych samych wyzwaniach i poszukujemy tych samych możliwości.
Po sesji plenarnej uczestnicy konferencji odwiedzili Park Naukowo-Technologiczny w Olsztynie, gdzie odbyła się prezentacja firm i dyskusja z przedsiębiorcami z regionu, którzy doświadczają negatywnych skutków wojny. W kolejnym etapie prac powstanie spójny raport, opracowany przez Interreg Europa we współpracy z województwem warmińsko-mazurskim i pozostałymi interesariuszami projektu. Będzie on podstawą do dalszych działań zaangażowanych regionów również w kontekście negocjacji dedykowanego wsparcia m.in. dla naszego regionu, w ramach nowej perspektywy finansowej
UE 2028-2034.
{gallery}Peer_review_{/gallery}
Z inicjatywy województwa warmińsko-mazurskiego nabierają tempa działania dedykowane europejskim regionom graniczącym z Federacją Rosyjską. Wsparcia eksperckiego oraz organizacyjnego udziela instrument ‘peer review’ („recenzja partnerska”) programu współpracy międzyregionalnej Interreg Europa 2021-2027.
Celem współpracy interesariuszy jest opracowanie diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie warmińsko-mazurskim oraz w wybranych regionach Litwy, Łotwy, Estonii oraz Finlandii w kontekście zamrożenia relacji z Federacją Rosyjską po wybuchu wojny na Ukrainie. Pożądanym rezultatem diagnozy powinny być rekomendacje co do powstania dedykowanych instrumentów wsparcia na poziomie europejskim dla obszarów graniczących z Rosją w kolejnej perspektywie finansowej UE 2028 - 2034. Inicjatorem przedsięwzięcia jest Departament Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego w Olsztynie.
Po wielomiesięcznych uzgodnieniach co do partnerstwa i zaangażowania w poszczególnych regionach i państwach dotkniętych sąsiedztwem z Rosją odbyło się spotkanie online partnerów,
z udziałem m.in. regionów Taurogi, Mariampole na Litwie, ministerstw właściwych ds. rozwoju na Łotwie, w Estonii i Finlandii, estońskiego Stowarzyszenia Gmin Powiatu Tartu, fińskich regionów Karelii oraz Kymenlaakso a także norweskiego sekretariatu Morza Barentsa. Inicjatywa naszego regionu spotkała się z dużym zainteresowaniem Komisji Europejskiej oraz Programu Interact i sieci ESPON, których reprezentanci również wzięli udział w spotkaniu.
Przedstawiciel województwa warmińsko-mazurskiego przedstawił w trakcie spotkania zagadnienia mające decydujący wpływ na sytuację społeczno-gospodarczą regionu w obliczu powstania tzw. „nowej żelaznej kurtyny” na granicy z obwodem królewieckim FR, w tym m.in. zamrożenie polsko-rosyjskiej wymiany gospodarczej, wstrzymanie handlu transgranicznego oraz negatywne tendencje w ruchu turystycznym. Poruszono również kwestie depopulacji tych obszarów oraz konsekwencji zakończenia realizacji programu współpracy transgranicznej Interreg Polska-Rosja i utraconych przez nasz region korzyści z tego tytułu.
Uczestnicy spotkania potwierdzili chęć dalszej współpracy i udziału w kolejnym spotkaniu zaplanowanym w styczniu 2025 r. w Olsztynie, w trakcie których odbędą się międzynarodowe interaktywne sesje oraz warsztaty poświęcone wypracowaniu rekomendacji dla przyszłych instrumentów na szczeblu krajowym i Interreg dla regionów graniczących z Rosją w nowej perspektywie finansowej UE.
Zainteresowani szeroko pojętym rozwojem regionalnym w swojej okolicy mogą wziąć udział w tematycznych webinariach on-line Programu Interreg Europa 2021-2027. We wrześniu i październiku br. eksperci platformy learningowej programu organizują szereg wydarzeń poświęconych wielosektorowym politykom rozwoju.
Sam Program Interreg Europa 2021-2027 wspiera wymianę doświadczeń, nowatorskie rozwiązania i budowę potencjału instytucji uczestniczących w przygotowaniu i realizacji polityk rozwoju regionalnego, w tym wsparcia dla zarządzających programami oraz samorządów zainteresowanych doskonaleniem swoich polityk rozwoju lokalnego. Docelowo projekty Interregu Europa dostarczają wypracowane w międzynarodowym partnerstwie, ulepszone instrumenty polityki rozwoju (np. programy, strategie, aktów prawa miejscowego itp.)
W trakcie webinariów będą poruszane kwestie dotyczące m.in. społecznego wymiaru agroturystyki, redukcji emisji w logistyce miejskiej, integracji obywateli państw trzecich na rynku pracy, wspierania innowacji w dziedzinie technologii medycznych i MŚP oraz niebiesko-zielonej infrastruktury dla odpornych na zmiany klimatyczne miast. Swoim doświadczeniem podzielą się, między innymi, praktycy reprezentujący samorządy lokalne i regionalne z państw UE.
Webinaria będą prowadzone w języku angielskim (język programu Interreg Europa).
Harmonogram webinariów i linki do rejestracji:
- 10 września – Wymiar społeczny agroturystyki https://www.interregeurope.eu/policy-learning-platform/events/the-social-dimension-of-agritourism
- 19 września – Redukcja emisji w logistyce miejskiej https://www.interregeurope.eu/policy-learning-platform/events/reducing-the-emissions-of-urban-logistics
- 1 października – Integracja obywateli państw trzecich na rynku pracy https://www.interregeurope.eu/policy-learning-platform/events/labour-market-integration-of-third-country-nationals
- 15 października - Wspieranie innowacji w dziedzinie technologii medycznych i MŚP https://www.interregeurope.eu/policy-learning-platform/events/supporting-health-tech-innovation-and-smes
- 17 października - Niebiesko-zielona infrastruktura dla odpornych na zmiany klimatyczne miast I: Zrównoważone zarzadzanie wodą
https://www.interregeurope.eu/policy-learning-platform/events/blue-green-infrastructure-for-resilient-cities-i-sustainable-water-management - 24 października - Niebiesko-zielona infrastruktura dla odpornych na zmiany klimatyczne miast II: Zazielenianie krajobrazu miejskiego
https://www.interregeurope.eu/policy-learning-platform/events/blue-green-infrastructure-for-resilient-cities-ii-greening-the-urban-landscape - 29 października – Niebiesko-zielona infrastruktura dla odpornych na zmiany klimatyczne miast III: Partycypacja obywatelska
https://www.interregeurope.eu/policy-learning-platform/events/blue-green-infrastructure-for-resilient-cities-iii-citizens-participation
Program Interreg Europa 2021-2027 zaprasza także na wydarzenia organizowane w ramach tegorocznej edycji Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast:
- 8 października – Wspieranie Paktu na rzecz obszarów wiejskich: Wsparcie lokalnych działań na rzecz przyszłości obszarów wiejskich https://regions-and-cities.europa.eu/programme/2024/sessions/36161
- 9 października – Rozszerzenie UE - szansa i wyzwanie dla europejskich miast i regionów https://regions-and-cities.europa.eu/programme/2024/sessions/31665
- 10 października – Społeczności korzystające z odnawialnych źródeł energii na rzecz bardziej ekologicznej i odpornej Europy https://regions-and-cities.europa.eu/programme/2024/sessions/34217
Zachęcamy również do konsultacji pomysłów projektowych z Regionalnym Punktem Kontaktowym Programów Interreg działającym w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie tel. 89 521 93 24, e-mail: ewt@warmia.mazury.pl